Każdego dnia widzimy tysiące rzeczy w milionach odcieni różnorakich barw. Zachwyca nas soczysta czerwień truskawki, spokojny błękit nieba oraz ekspresyjna intensywność zielonej trawy. Zróżnicowanie barw spełnia szereg funkcji poznawczych w codziennym funkcjonowaniu. Kolory towarzyszą nam wszędzie, w niemal każdej strefie życiowych poczynań. Jak więc funkcjonuje świat dla osoby z całkowitą ślepotą barw? Nie jest lekko.
Monochromatyzm (achromatopsja/achromazja)
Całkowita ślepota barw umożliwia widzenie jedynie w odcieniach szarości, a dodatkowymi niedogodnościami choroby jest słaby kontrast oraz mocny światłowstręt, znacznie utrudniający życie w porze dziennej. Achromatopsja zazwyczaj jest dziedziczona, choć można ją nabyć na skutek udaru, urazu, bądź uszkodzenia mózgu. Problem dotyka zarówno mężczyzn jak i kobiety, a swoje podłoże ma w całkowitym lub bardzo słabym funkcjonowaniu trzech rodzajów czopków w oku. Osoby cierpiące na całkowitą niezdolność rozpoznawania barw postrzegają około 500 odcieni szarości.
Widzenie świata przy monochromatyźmie możliwe jest jedynie dzięki pręcikom – receptorom odpowiedzialnym za postrzeganie w ciemnościach. Niestety achromatopsja jest chorobą nieuleczalną, nie istnieje żaden lek bądź operacja, która umożliwiłaby pacjentowi ujrzenie mnogości kolorów tego świata. Jedynym atrybutem poprawiającym codzienne funkcjonowanie z monochromatyzmem, są podwyższające kontrast okulary z soczewkami zabarwionymi na czerwono. Takie szkła redukują odblaski, dzięki czemu komfort widzenia znacznie się polepsza.
Codzienne życie
Funkcjonowanie bez możliwości rozróżnienia kolorów wydaje się być dość skomplikowane. Dzięki obserwacji i interpretacji odmiennych maści jesteśmy w stanie określić zagrożenie np. krew, siniaki, bądź analiza tego co nadaje się do konsumpcji jak np. występowanie pleśni na jedzeniu lub selekcja warzyw niedojrzałych, od tych przeznaczonych już do spożycia. Życie w społeczeństwie również wymaga od nas dostosowania zachowań poprzez interpretację barw. Analiza sygnalizacji świetlnej, drogowskazów, czy znaków informacyjnych jest bardzo utrudniona, gdy nie jesteśmy w stanie wyodrębnić żadnego z kolorów.
Barwy mają znaczący wpływ na nasz nastrój i samopoczucie. Naukowo udowodniono, że kolory ścian we wnętrzach, w których przebywamy oddziałują na fizjologię człowieka. Im dłuższa fala świetlna (im cieplejszy kolor) tym bardziej pobudzony będzie nasz organizm. Delikatne odcienie chłodniejszych barw jak np. fioletowy, niebieski, czy zielony pomogą nam zredukować stres, natomiast intensywny czerwony i pomarańczowy sprawią, że ciężej będzie się zrelaksować.
Mnogość odcieni wszelkich barw to integralna część historii świata i ludzi. Kolory są odpowiedzialne za wyniki badań w laboratoriach, ekspresję artystów, poznanie kultury. Funkcjonujemy w społeczeństwie definiującym swoje odczucia poprzez kolor ubioru, czy też rodzaj emotikony wysłanej do przyjaciół. Życie bez możliwości doświadczenia barw musi być ciężkim, ale również ciekawym wyzwaniem.
Autorka: Justyna Rogalska
Artykuł sponsorowany przez grę “W co się ubrać?”
